در بخش اول اشاره شد که بر اساس آیات 24 تا 35 سوره مبارکه طه اساسی ترین اصول مدیریت اسلامی عبارتند از:
1. شرح صدر
2. آسان شدن کار
3. رسایی سخن
4. معاون شایسته
در این بخش اولین اصل یعنی "شرح صدر" و رابطه آن با مدیریت به اجمال ارائه می‌گردد.

در ابتدا لازم است هریک از این دو کلمه را معنا کنیم:
کلمه "شرح" در لغت به معنای بسط و گسترش و بازکردن است. به همین مناسبت، وقتی که کسی یک مساله علمی پیچیده را که برای دیگران بسته و نامفهوم است باز می‌کند می گویند مساله را شرح کرد.
اما کلمه "صدر". صدر دو معنا دارد: یکی حقیقی و دیگری مجازی. معنای حقیقی صدر، قفسه سینه و معنای مجازی آن عبارت است جایگاه ادراکات ادراکات و شناختهای انسان یا محلی که مرکز ادراکات عقلی و قلبی انسان در آنجا قرار دارد.
بنابراین "شرح صدر" به معنای بازکردن و گسترش سینه را به دو گونه می توان تفسیر کرد:
1. بازکردن و گسترش قفسه سینه بدین معنی که جراج چاقوی تشریح به دست گیرد، گوشتهای روی سینه را کنار بزند و استخوانها را باز کند که این شرح صدرمادی حقیقی است
2. بازکردن و گسترش جایگاه اداراکات و شناختهای انسان،‌که این شرح صدر معنوی و مجازی است.
معنای شرح صدری که به عنوان نخستین اصل از اصول مدیریت مطرح شد معنای دوم یعنی معنای مجازی شرح صدر است.
با عنایت به آنچه عرض شد تفسیر شرح صدر در یک جمله عبارت است از ظرفیت فکری و روحی و به عبارت دیگر، گنجایش انسان برای اداراکات و احساساتی که بر او وارد می گردد. در مقابل ضیق صدر که به معنای کم ظرفیتی و عدم گنجایش لازم نسبت به واردات فکری و روحی است.
شرح صدر در قرآن
در قرآن شرح صدر در پنج مورد مطرح شده است: دوبار به صورت مطلق، دو بار مقید به اسلام و یک بار مقید به کفر .بنابراین، در قرآن کریم سه نوع شرح صدر مطرح شده است: 1 ـ شرح صدر مطلق 2 ـ‌شرح صدر اسلامی و 3 ـ شرح صدر کفری
شرح صدر مطلق: یعنی ظرفیت فکری و روحی و آمادگی قلب برای پذیرش علم، قدرت، خوشی و همه ادراکات و احساساتی که بر آن وارد می‌گردد.
شرح صدر اسلامی: یا شرح صدر برای اسلام یکی از ابعاد شرح صدر مطلق یعنی آمادگی قلب برای پذیرش حق است.
شرح صدر کفری: یا ضرح صدر برای کفر، نقطه مقابل شرح صدر اسلامی و به معنای آمادگی قلب برای نپذیرفتن حق است.
قرآن کریم از آمادگی قلب برای نپذیرفتن حق سه تعبیر دقیق و جالب دارد این سه تعبیر عبارتند از:
الف: ضیق صدر ب : قساوت قلب ج: شرح صدر به کفر
شرح صدر و مدیریت:
آنچه تا کنون درباره شرح صدر گفته شد مقدمه این بحث بود که شرح صدر با میدریت چه رابطه ای دارد و چه نقشی در مدیریت می‌تواند ایفاد نماید. با شناخت این رابطه، مشخص خواهد شد که مهمترین صفاتی که مدیر باید باید واجد آن باشد شرح صدر است.
شرح صدر، چه در بعد مثبت و چه در بعد منفی ـ یعنی چه شرح صدر اسلامی و چه شرح سدر کفری، و چه شرح صدر برای پذیرش حق یا شرح صدر برای پذیرش باطل ـ از شرایط و لوازم اجتناب ناپذیر مدیریت است.
کسی می‌تواند سازمان و گروه و جمعیتی را اداره کند که ظرفیت فکری و روحی و شرح صدر لازم را برای مدیریت داشته باشد. و در این رابطه تفاوت نمی کند که هدف سازمان حق باشد یا باطل.
موسی برای رهبری و مدیریت شرح صدر لازم را دارد، فرعون هم برای مدیریت شرح صدر لازم را دارد؛ چیزی که هست شرح صدر موسی، اسلامی است و شرح صدر فرعون کفری. اما در مدیریت اسلامی بحث ما عمدتا درباره نقش شرح صدر اسلامی در مدیریت است.
مدیر شایسته نیازمند صفات و ویژگی‌هایی است که عمده آن ویژگی ها یا تمام آن از شرح صدر مایه می گیرند.
بصیرت، بینش سیاسی، حسن خلق، رفق و مدارا، قاطعیت، انتقاد پذیری، تغافل، ایمد و استقامت از ویژگی‌های یک مدیر شایسته است و همه این صفات از آثار شرح صدر هستند.
در بخش های بعدی به تدریج این ویژگی‌ها بررسی خواهد شد.